Chuyện về Nam – Chàng Trai “Không Bao Giờ Đọc Hết Một Trang Sách”
Hôm nọ, tôi có gặp lại một người bạn cũ. Cậu ấy tên là Nam—25 tuổi, vui vẻ, hòa đồng, nhưng cũng rất thích than vãn về cuộc đời. Ngồi xuống quán cà phê, cậu thở dài:
“Tao thấy mình cứ mãi loay hoay. Làm gì cũng không xong, không sâu sắc, không giỏi thứ gì. Tao cứ tưởng đời mình có vấn đề, nhưng nghĩ mãi không ra…”
Nam kể tiếp: “Dạo này cứ cầm quyển sách lên là mệt mỏi, đọc chưa nổi một trang là đầu óc bay đi đâu mất. Nhưng lướt TikTok thì cứ vèo vèo, cả tiếng không biết chán!”
Nghe đến đây tôi cười. Bởi vì câu chuyện của Nam, thực ra, là câu chuyện của rất nhiều người trẻ khác đang bị cuốn vào “cái bẫy dopamine” của thời đại số.
Khi Chúng Ta Chỉ Có Thể Đọc Những Thứ Dài 30 Giây
Nếu bạn là một người trẻ, hẳn bạn cũng đã nhận ra điều này:
Chúng ta ngày càng dễ bị cuốn vào những nội dung cực ngắn, cực nhanh: video TikTok 30 giây, Facebook Reels 15 giây, YouTube Shorts 60 giây. Mọi thứ đều ngắn gọn, kích thích tức thì, nhưng lại chẳng đọng lại điều gì trong đầu.
Nghiên cứu của Daniel Kahneman trong cuốn sách nổi tiếng “Tư Duy Nhanh và Chậm” đã chỉ rõ rằng:
“Bộ não con người có hai hệ thống tư duy: một nhanh, một chậm. Khi bạn nghiện nội dung ngắn, bạn chủ yếu kích hoạt hệ thống tư duy nhanh (Hệ thống 1). Hệ thống này giúp bạn tiếp nhận thông tin tức thì, nhưng lại làm suy yếu khả năng tư duy sâu sắc, sáng tạo và suy xét lâu dài (Hệ thống 2).”
Đó chính là lý do vì sao nhiều người trẻ hiện nay, khi cần suy nghĩ kỹ hơn một chút, lập tức cảm thấy mệt mỏi, nhàm chán, và dễ dàng từ bỏ.
Bạn có thấy mình trong câu chuyện này chưa?
Bạn Có Đang Mất Dần Khả Năng Tư Duy Sâu?
Cal Newport, tác giả cuốn sách “Deep Work” đã cảnh báo rằng:
“Chính thói quen tiêu thụ nội dung ngắn hạn đang bào mòn khả năng tập trung và tư duy sâu sắc, điều kiện tiên quyết để bạn đạt được thành công lớn trong bất cứ lĩnh vực nào.”
Bạn có từng nhận ra rằng, từ lâu rồi bạn không thể ngồi yên một chỗ để đọc sách, nghiên cứu một vấn đề nghiêm túc, hay suy nghĩ thật sâu để giải quyết một khó khăn trong cuộc sống?
Vì sao lại vậy?
Bởi vì mỗi lần bạn lướt nội dung ngắn, não của bạn được thưởng một liều dopamine tức thì. Cảm giác đó rất dễ nghiện. Nhưng vấn đề là, càng tiếp xúc nhiều với dopamine dễ dãi, bạn càng ít muốn dành thời gian cho những công việc đòi hỏi tư duy dài hạn và nỗ lực sâu sắc hơn như học tập, đọc sách, phát triển kỹ năng mới, hoặc xây dựng kế hoạch cho tương lai.
Nói theo Mark Manson trong cuốn sách “Nghệ thuật tinh tế của việc đếch quan tâm”:
“Khi mọi thứ đều dễ dàng và thoải mái, cuộc sống thực chất đang dần mất đi ý nghĩa.”
Bạn càng nghiện nội dung ngắn, càng khó để kiên trì theo đuổi mục tiêu lớn trong đời.
Chúng Ta Đang Trở Thành Những Người “Hời Hợt”?
Daniel Kahneman, người đoạt giải Nobel và tác giả của “Tư Duy Nhanh và Chậm”, cho rằng:
“Con người là sản phẩm của thói quen. Một khi đã quen với tư duy nhanh, hời hợt, ta sẽ mất dần khả năng tư duy chậm và sâu sắc – điều kiện quan trọng để bạn tạo ra những quyết định đúng đắn trong cuộc đời.”
Có bao giờ bạn cảm thấy mình ngày càng thiếu kiên nhẫn? Bạn không thể đọc xong một bài viết dài mà không lướt qua vài dòng? Đó là dấu hiệu rõ ràng của sự suy giảm khả năng tư duy sâu sắc.
Bạn Đối Mặt Với Tương Lai Như Thế Nào?
Viktor Frankl, trong cuốn “Đi Tìm Lẽ Sống”, nhấn mạnh rằng:
“Giữa kích thích và phản ứng luôn có một khoảng cách. Khoảng cách này chính là sức mạnh để chúng ta chọn lựa phản ứng và thay đổi cuộc sống của mình.”
Nếu bạn chỉ biết phản ứng nhanh và hời hợt với những thông tin ngắn ngủi, bạn sẽ dần đánh mất khả năng chọn lựa sâu sắc trước mỗi vấn đề trong cuộc sống.
Bạn sẽ khó mà có đủ kiên trì để xây dựng một sự nghiệp bền vững, một mối quan hệ chất lượng, hay thậm chí là sự bình an thật sự từ bên trong.
Bạn Có Thể Thay Đổi, Ngay Hôm Nay
Tin tốt là, mọi thói quen đều có thể thay đổi.
James Clear, trong cuốn “Atomic Habits” từng nói:
“Bạn không nhất thiết phải bắt đầu với một bước tiến lớn. Chỉ cần từng thay đổi nhỏ nhưng đều đặn, lâu dần, bạn sẽ tạo nên một sự chuyển hóa lớn lao.”
Bắt đầu bằng cách giảm dần thời gian dành cho nội dung ngắn. Thay vào đó, mỗi ngày hãy đọc sách, viết nhật ký, hoặc đơn giản là ngồi tĩnh lặng vài phút.
Thử áp dụng kỹ thuật Pomodoro: Làm việc tập trung 25 phút, nghỉ 5 phút. Khi tập trung, hãy tắt thông báo từ mạng xã hội và đặt điện thoại xa tầm tay. Chỉ một hành động nhỏ này cũng có thể giúp não bộ bạn phục hồi khả năng tư duy sâu một cách kỳ diệu.
Một Bước Nhỏ – Một Cuộc Đời Khác
Fumio Sasaki, tác giả cuốn sách “Lối sống tối giản của người Nhật”, chia sẻ một góc nhìn nhẹ nhàng:
“Khi giảm bớt những kích thích vô nghĩa từ cuộc sống, bạn sẽ thấy rõ hơn điều gì thực sự quan trọng với mình.”
Đúng vậy, khi bớt dành thời gian cho những nội dung ngắn ngủi, dễ nghiện, bạn sẽ có thêm không gian để suy nghĩ về cuộc sống, về mục tiêu, và về con người bạn muốn trở thành.
Vậy thì, hôm nay hãy thử làm điều này:
• Đọc xong bài viết này, hãy tắt điện thoại, ra ngoài đi bộ khoảng 10 phút.
• Trong lúc đó, hãy nghĩ xem: “Mình thực sự muốn gì trong cuộc đời này?”
Hãy nhớ rằng, “Thay đổi tư duy có thể thay đổi cuộc đời bạn.”
0 Nhận xét